နိုဘယ်လ်ဆုရှင်က ဉာဏ်ရည်တု အန္တရာယ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကမ္ဘာကို ဘာတွေ သတိပေးနေသလဲ ?

Computer scientist သိပ္ပံ ပညာရှင် ဂျက်ဖရီ ဟင်တန် သည် ဉာဏ်ရည်တု တွင် သူ ၏ အလုပ် အတွက် ရူပဗေဒ အတွက် နိုဘယ်လ် ဆု ကို ဆွတ်ခူး ခဲ့ သည် ။ သို့သော်လည်း CNN အဆို အရ ၊ သူ ၏ သုတေသန မှလူသားတို့တိုးတက် ရန် ကူညီ ခဲ့ သော Ai နည်းပညာ ၏ အစွမ်း နှင့် ပတ်သက် ၍ သတိပေး ချက် တစ် ခု ကို သူ ချက်ချင်း ထုတ်ပြန် ခဲ့ သည် ။ ဂျက်ဖရီ ဟင်တန်က

" ၎င်း က စက်မှုတော်လှန်ရေး တုန်းကလိုပဲ လို့ ဉာဏ်ရည်တုရဲ့ အန္တရာယ်တွေ ကို နှိုင်းယှဉ် သတိပေးခဲ့သည် ။ "ဒါကတော့ ကိုယ်ခန္ဓာခွန်အားရှိတဲ့ ( ရာထူး / အာဏာ / ပါဝါ ... ဘာညာ) သူတွေ အစား ဉာဏ်ရည်စွမ်းရည်ရှိသူတွေက ကျော်လွန်သွားပါလိမ့်မယ်။ ဘယ်ဟာတွေက ဘယ်လိုပိုကောင်းတဲ့အရာတွေ မျိုးလဲဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အတွေ့အကြုံ မရှိဘူး။" အေအိုင် ၏ ဖြစ် နိုင် ချေ ရှိ သော အန္တရာယ် များ ကို သတိပေး ရန် အတွက် Google မှ တရားဝင် နှုတ်ထွက်လာခဲ့ပြီး ထင်ရှားကျော်ကြားသော ယခု ၂၀၂၄ နှစ် နိုဗယ်ဆုရှင် ဟင်တန် ကို ၊ ပညာရှင်အများစုက godfather of the technology နည်းပညာ ၏ ဘုရားဖခင် ဟု ခေါ် ကြသည် ။ သူ သည် " အာရုံကြော ကွန်ယက် အတု များ နှင့် စက် သင်ယူ မှု ကို စွမ်းဆောင် ပေး နိုင် သော အခြေခံ ရှာဖွေ တွေ့ ရှိ မှု များ နှင့် တီထွင် မှု များ အတွက် " ပရင်စတန် တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ ဂျွန် ဟော့ဖီး နှင့် ရူပ‌ဗေဒနိုဗယ်ဆု ကို ပူးတွဲဝေမျှ ရရှိခဲ့ သည် ။ ဟင် တန် က အေအိုင် တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်း ၏ အချို့ အစိတ်အပိုင်း များ ကို ပိုမို ကောင်းမွန် စေ ရန် ပြောင်းလဲ ရန် အလားအလာ ရှိ ကြောင်း ဥပမာ ၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက် မှု ကဲ့သို့ စက်မှု လုပ်ငန်း များ တွင် " ထုတ်လုပ် မှု တွင် ကြီးမား သော တိုးတက် မှု " ကို ဦးတည် စေ သည် ။ သို့သော်လည်း ဖြစ် နိုင် ချေ ရှိ သော အကျိုးဆက် ဆိုးကျိုး များ ... အနေဖြင့် "အထူးသဖြင့် ထိန်းချုပ် မှု မှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော ပြဿနာ များ ၏ ခြိမ်းခြောက် မှု အန္တရာယ်" ကို လည်း ထည့်သွင်းစဥ်းစားကြရန် အလေးပေး ပြောကြား ခဲ့ သည် ။ " Ai ၏ ခြုံငုံ အကျိုးဆက် အရ နောက်ဆုံး တွင် ထိန်းချုပ် မှု ရယူထား သော ကျွန်ုပ် တို့ လူသားများထက် ပို ၍ အသိဉာဏ်ရှိသော စနစ် များ က ပြန်လည်ထိန်းချုပ်လာနိုင်မှာကို ကျွန်တော် စိုးရိမ် တယ် " လို့ သူ က ပြော ခဲ့ သည် ။ သူတို့ရရှိခဲ့တဲ့ နိုဘယ် ဆုနှင့် ပတ်သက် ပြီး နောက်ဆက်တွဲ အဲဒီနည်းပညာရဲ့ အန္တရာယ် အကြောင်း ကမ္ဘာကို သတိပေးခဲ့တဲ့ ပညာရှင်ထဲမှာတော့ Geoffrey Hinton က ပထမဆုံး နိုဘယ်လ် ဆုရှင် တော့ မ ဟုတ် ပါ ဘူး ... နိုဘယ်ဆုရယူပြီး ... ကမ္ဘာကြီးကို ... သတိပေးစကားပြောကြားခဲ့တဲ့ ပညာရှင်တွေ ... ရှိခဲ့ကြပြီး ... ၄င်းတို့ရဲ့ သတိပေးချက်တွေကတော့ Nuclear weapons (1935) ၁၉၃၅ နှစ် ၏ နိုဘယ်လ် ဆုရှင် Frederic Joliot and Irene Joliot တို့ သိပ္ပံပညာရှင် ဇနီးမောင်နှံ ရဲ့ အဏုမြူ သတိပေးချက် Antibiotic resistance (1945) ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဆေး ပညာ တွင် နိုဘယ်လ် ဆု အရ ပဋိဇီဝဆေးခုခံမှု အန္တရာယ် ... ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့အစည်း ၏ အဆို အရ ရာစုနှစ်တစ်ခုနီးပါးကြာပြီး စစ်တမ်းများအရ ၂၀၁၉ ခုနှစ် တစ် ခု တည်း တွင် သေဆုံး သူ ၁.၂၇ သန်း အတွက် တာဝန် ရှိ သည့် ရောဂါပိုးမွှားတိုက်ဖျက်ဆေး ခုခံ မှုမှာ ၎င်း တို့ ကို ကုသ ရန် ဒီဇိုင်း ရေးဆွဲ ထား သော ဆေးဝါး များ ကို ဗက်တီးရီးယား များ ၏ ခုခံ မှု - ကို ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေး အတွက် အကြီး မား ဆုံး ခြိမ်းခြောက် မှု များ ထဲ မှ တစ် ခု အဖြစ် ယူဆ ခဲ့ သည် ။ Recombinant DNA (1980) ဇီဝနည်းပညာလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့တဲ့ နည်းပညာတစ်ခုအတွက် ဓာတုဗေဒ နိုဘယ်လ်ဆုကို ၁၉၈၀ တွင် Paul Berg ...ရရှိပြီး နောက်ဆက်တွဲ အန္တရာယ်များနှင့် ပတ်သက်၍ သိပ္ပံ စာရေးဆရာ ဂျိုအန်နာ ရို့စ် အား " ကျွန်တော် တို့ အမှန်တကယ် ယုံကြည် ခဲ့ တဲ့ စိုးရိမ် ပူပန် မှု တွေ ဖြစ် နိုင် တယ် "လို ၂၀၀၁ ခုနှစ် ကသတိပေးပြောကြားခဲ့သည် ။ မျိုးရိုးဗီဇ ပြောင်းလဲခြင်း (၂၀၂၀) Gene editing (2020) လွန်ခဲ့တဲ့ လေးနှစ်တုန်းက Jennifer Doudna ,ဂျနီဖာ ဒူဒနာ နဲ့ Emmanuelle Charpentier အမ်မနူဝဲလ် ချာပန်တီယာ တို့ဟာ CRISPR-Cas9 တည်းဖြတ်နည်းကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ဓာတုဗေဒမှာ နိုဘယ်လ်ဆုကို ပူးတွဲရရှိခဲ့ကြပြီး ၄င်းသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဇီဝဆေးပညာနယ်ပယ်များတွင် ဤနည်းပညာ၏ "ထူးခြားပြီး စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိနိုင်ပြီး "လူသား ရောဂါ များ ၏ ပိုမို ကောင်းမွန် သော တိရစ္ဆာန် ပုံစံ များ ဖန်တီး ရန် ၎င်း ကို အသုံးပြု ခြင်း သို့မဟုတ် အပင် များ တွင် ၎င်း ကို အသုံးပြု ခြင်း နှင့် ပတ်သက် ၍ ကျွန်ုပ် တို့ စဉ်းစား သောအခါ မျိုးရိုးဗီဇ တည်းဖြတ် မှု သည် အလွန် အားကောင်း သော ကိရိယာ တစ် ခု ဖြစ် စေ သည် ၊ " ဟု ဒဒ်နာ က ပြောကြားခဲ့ ကြသည် ။ #Amm #အူးမျိုး 16 Oct 2024(Wed) 03-06 AM

ဉာဏ်ရည်တု (AI) ဆိုတာ ဘာလဲ။

အေအိုင် သို့မဟုတ် အသိဉာဏ်အတုသည် လူ့ဉာဏ်ရည်ကို နားလည်ပြီး သိုလှောင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် ကွန်ပျူတာသိပ္ပံဌာနခွဲတစ်ခုဖြစ်ပြီး လုပ်ငန်းများ ပြီးစီးခြင်း၊ လူ့ဘာသာစကားကို စီမံဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် စကားပြောဆိုမှုကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းအပါအဝင် လူ့စွမ်းရည်များကို တုပနိုင်စွမ်းများကို တုပရန် ပုံစံထုတ်ထားသည်။ အေအိုင် သည် ယနေ့ နည်းပညာ တွင် ဦးဆောင် ဆန်းသစ်တီထွင် မှု ဖြစ် ပြီး ၎င်း ၏ အဓိက ရည်မှန်း ချက် မှာ အလွန် အသေးစိတ် နှင့် အလွန်အမင်း အာရုံစိုက် ထား သော သတင်း အချက်အလက် များ နှင့် အချက်အလက် များ ကို ချက်ချင်း ဝင်ရောက် ကြည့်ရှု ခြင်း တွင် ငြီးငွေ့ ဖွယ် အလုပ် များ ကို ဖယ်ရှား ရန် နှင့် ကူညီ ရန် ဖြစ် သည် ။ အေအိုင် သည် ကြီးမား သော အချက်အလက် များ ကို သုံးစွဲ ရန် နှင့် စီမံ ခန့်ခွဲ ရန် စွမ်းရည် ရှိ ပြီး အနာဂတ် တာဝန် များ ပြီးစီး ခြင်း အတွက် ခန့်မှန်း ချက် များ ပြုလုပ် ရန် ပုံစံ များ ကို ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက် စေ သည် ။

ရိုးရိုးလေးပြောရရင် ဉာဏ်ရည်တုကတော့ လူသားတွေလုပ်ဆောင်ပြီးသား အလုပ်တွေကို ပြီးမြောက်အောင်လုပ်နိုင်တဲ့ ကွန်ပျူတာသိပ္ပံပညာဖြစ်တယ်။ ယခင်ကသိမ်းယူခဲ့ပြီး သင်ယူခဲ့သော အချက်အလက်များကို သိမ်းဆည်းထားခြင်းဖြင့် ကန့်သတ်ထားသောမှတ်ဉာဏ်ကို နားလည်ပြီး ၎င်း၏တွေ့ရှိချက်များအပေါ်အခြေခံ၍ အနာဂတ်အတွက် အသိပညာကို တည်ဆောက်ပေးသည်။ မှတ်ဉာဏ် အကန့်အသတ်သာရှိတဲ့ ဥပမာတစ်ခုကတော့ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် မောင်းနှင်တဲ့ ကားတွေပါ။ ကိုယ်ပိုင်မောင်းနှင်သောကားများသည် မိမိတို့၏ပတ်ဝန်းကျင်ကိုသိရှိရန်နှင့် ကားမောင်းရန် ဆုံးဖြတ်ချက်များချရန် အချက်ပြများနှင့် အာရုံခံကိရိယာများကို အသုံးပြုကြသည်။ မတော်တဆမှုများ သို့မဟုတ် ယာဉ်အမှားများကို ရှောင်ရှားရန် လမ်းသွားလမ်းလာများ၊ ယာဉ်အသွားအလာအချက်ပြများနှင့် အလင်းနည်းသောအခြေအနေများရှိသည့် ကားတွက်ချက်မှုဖြစ်သည်။ စိတ်သီအိုရီဆိုသည်မှာ လူတို့သည် နေ့စဉ်အပြုအမူများနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ထိခိုက်စေသည့် အတွေးအခေါ်များ၊ ခံစားချက်များ၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှုများ၊ ဆန္ဒများ စသည်တို့ကို ဆိုလိုသည်။ အေအိုင်၏ အစောပိုင်းလိုက်လျောညီထွေမှုများသည် စိတ်သီအိုရီနှင့် ရုန်းကန်နေရသော်လည်း ထိုအချိန်မှစ၍ အံ့သြဖွယ်ကောင်းလောက်အောင် တိုးတက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အေအိုင်သည် စိတ်သီအိုရီရရှိရန် လူတိုင်းတွင် ခံစားချက်များရှိကြောင်းနှင့် လူသားတို့နည်းအတိုင်း ၎င်းတို့၏အပြုအမူများကို ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းကို တိုးတက်စေနိုင်ကြောင်း နားလည်ရပေမည်။ လူသားတို့အတွက် စိတ်သီအိုရီ၏ ဥပမာတစ်ခုမှာ သွေ့ခြောက်နေသောအပင်တစ်ပင်ကို တွေ့မြင်ပြီး အသက်ဆက်ရှင်ရန် ရေလောင်းဖို့လိုကြောင်း နားလည်ရန်ဖြစ်သည်။ AI အတွက် စိတ် သီအိုရီ ရှိ ရန် အတွက် ၊ ၎င်း သည် အလားတူ ပြုလုပ် ရန် လိုအပ် လိမ့်မည် ။ AI, ChatGPT သည် ၂၀၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ လ ကဲ့သို့ ၊ ၉ နှစ် အရွယ် စွမ်းရည် နှင့် ကိုက်ညီ သော စိတ် စမ်းသပ် မှု သီအိုရီ တစ် ခု ကို အထူးသဖြင့် ကျော်ဖြတ် ခဲ့ သည် ။ နောက်ဆုံးတွင် AI ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိပြုမိသည့်အခါ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအဆင့်များ ပြည့်စုံလာမည်ဖြစ်သည်။ အေအိုင် အတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိပြု ခြင်း သည် AI အမျိုးအစား အားလုံး ၏ စိန်ခေါ် မှု အများဆုံး ဖြစ် သောကြောင့် စက် များ သည် လူ့ အဆင့် အသိစိတ် ၊ စိတ်ခံစား ချက် များ ၊ စာနာ မှု စသည် တို့ ကို ရရှိ လိမ့်မည် ဖြစ် ပြီး ထို အတိုင်း လိုက်နာ နိုင် ပါ သည် ။ စက်သည် ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိပြုမိရန် သင်ယူပြီးသည်နှင့် ၎င်းကိုယ်တိုင် မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း ဖွဲ့စည်းနိုင်စွမ်းရှိပါလိမ့်မည်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိပြုမိသည့် ဤအဆင့်ကို လောလောဆယ် မဖြစ်နိုင်ပါ။ သိပ္ပံပညာရှင်များသည် ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုဖြစ်လာစေရန် သိပ္ပံပညာရှင်များသည် စက်တစ်ခုတွင် အသိစိတ်ကို ပုံတူပွားရန် နည်းလမ်းရှာဖို့လိုပေမည်။ ကျောင်းသားများသည် စာစီစာကုံးများရေးရန်နှင့် အိမ်စာအပြည့်အစုံရေးရန် မျိုးရိုးဗီဇ AI ကို အသုံးပြုနေကြသည်။ အကျိုးပြုသော်လည်း မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ AI သည်လည်း ဘက်လိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး အချို့က ယင်းသည် တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ လူနှင့်တူလာနိုင်သည်ဟု စိုးရိမ်နေကြသည်။

ခံစားသူအကြိုက် ပန်းချီကား တစ်ချပ်ကို အရသာခံ စားသုံးကြည့်ခြင်း

ဒတ်ခ်ျရွှေခေတ် ၏ အကြီးကျယ်ဆုံး ပန်းချီဆရာများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သော Johannes Vermeer ၏ 

လက်ကျန်ငွေကိုင်ဆောင်ထားသော အမျိုးသမီး 

အမေရိကန် နိုင်ငံ ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ National Gallery of Art ပြတိုက်ရှိ Woman Holding a Balance

Johannes Vermeer သည် ပန်းချီကားအနည်းငယ်သာ ရေးဆွဲခဲ့ပြီး အဓိကအားဖြင့် ပန်းချီရောင်းသူအဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုခဲ့သည်။ သူသည် မချမ်းသာ။ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဇနီးဖြစ်သူမှာ အကြွေးကျန်ခဲ့သည်။

Jan Vermeer ၏ Woman Holding a Balanceလက်ကျန်ငွေကိုင်ဆောင်ထားသော အမျိုးသမီး ပန်းချီကားတွင် 

အမျိုးသမီး၏ ပါးလွှာသော လက်ချောင်းများကြားတွင် ပေါ့ပေါ့ပါးပါး ဆုပ်ကိုင်ထားသည့် နူးညံ့သော ဟန်ချက်သည် ဤပန်းချီကား၏ ဗဟိုအာရုံကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အမျိုးသမီး၏နောက်တွင် ခရစ်တော်၏နောက်ဆုံးတရားစီရင်ခြင်းဆိုင်ရာ ပန်းချီကားကို ဆွဲထားသည်။ 

ဤတွင်၊ Johannes Vermeer သည် သာမန်မြင်ကွင်းတစ်ခုမှတဆင့် မြင့်မြတ်သောဇာတ်လမ်းကို ပြောပြနိုင်စေရန် သင်္ကေတကို အသုံးပြုထားသည်။

ဘဝ၏အရင်းခံ ချိန်ခွင်လျှာကိုရှာဖွေဖော်ထုတ်ရန် ဂရုတစိုက်စီစဉ်ထားသောဖွဲ့စည်းမှုကိုအသုံးပြုသည်။ 

ပန်းချီကား၏ အလယ်ဗဟိုသည် အမျိုးသမီး၏ လက်ချောင်းထိပ်တွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ သူ့ရှေ့က စားပွဲပေါ်မှာ မြေကြီးမှရသော တွင်းထွက်ရတနာတွေဖြစ်တဲ့ ပုလဲနဲ့ ရွှေကြိုးတစ်ချောင်း။ သူ့နောက်မှာ ခရစ်တော်က လူသားတွေကို တရားစီရင်တယ်။ 

နံရံပေါ်တွင် မှန်တစ်ချပ်၊ အပြန်အလှန်သဘော အနတ္တ သို့မဟုတ် လောကတရား၏ ဘုံသင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ်ရှိပြီး၊ ရုပ်ပုံတစ်ခွင်တွင် အလင်းရောင်ဖျော့ဖျော့က အတွင်းစိတ်ဝိညာဉ်ရေး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာခံစားချက် ဖော်ပြချက် တစ်ခုသည်။ တည်ငြိမ်အေးချမ်းသော အမျိုးသမီးသည် အလယ်ဗဟိုတွင် ရပ်နေပြီး အ‌တွင်းစိတ် အခြေအနေကို ဖော်ပြချက်ဖြစ်သည်။

ချိန်ခွင် အကူးအပြောင်း၌ (လောကဓံ)လောကဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို တည်ငြိမ် အေးဆေးစွာ ချိန်ဆနေပုံ တို့ကို ချယ်မှုန်းထားခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ 

၎င်းရဲ့ နာမည်ကျော် ... တခုဖြစ်တဲ့ ပန်းချီကား နောက်တခုကို ကိုယ်တိုင်ခံစားကြည့်ဖို့ တင်ပေးလိုက်ပါတယ် ။ နာမည်ကတော့ 

" Girl With a Pearl Earring " ဆိုတဲ့ ပန်းချီကားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဖက်ရှင် ၊ အသားအရည် ၊ အလင်းအမှောင် နဲ့ မျက်လုံးအကြည့်နဲ့ တွဲစပ်နေတဲ့ ခပ်ဟဟ အနေအထား နှုတ်ခမ်း နဲ့ ကိုယ်နေဟန် ...

..... စသည်ဖြင့် ... ပန်းချီချစ်မြတ်နိုးသူများအနေနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ ခံစားမှု အမြင်တချို့ လွတ်လပ်စွာ ဝေမျှ ပေးသွားကြပါဦး ။

#Amm #Aimm

#AungMyoMyintAmm

ခေတ်သစ်ဒဿနိကဗေဒ

Daniel Dennett (အမေရိကန် တွေးခေါ်ပညာရှင် နှင့် စာရေးဆရာ)

ကို ကမ္ဘာ့ ဒဿနိကဗေဒ ပညာရှင်များက 

Philosophy of mind

စိတ်၏ဒဿနိကဗေဒ  

Philosophy of science

သိပ္ပံ၏ဒဿနိကဗေဒ 

Philosophy of biology

ဇီဝဗေဒဒဿနိကဗေဒ များ ဆိုင်ရာ

အမေရိကန် ဒဿနိကဗေဒပညာရှင်

စာရေးဆရာ နှင့် cognitive science 

သိမြင်မှုဆိုင်ရာ သိပ္ပံပညာရှင်အ

ဖြစ် ညွှန်းဆိုကြ သည် ။

(အထူးသဖြင့် ထိုနယ်ပယ်များသည် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ဇီဝဗေဒနှင့် ဆက်စပ်နေပါသည်။)

2017 ခုနှစ်အထိ ၊ သူသည် မက်ဆာချူးဆက် ရှိ Tufts တက္ကသိုလ်မှ ဒဿနိကဗေဒ ပါမောက္ခ Austin B. Fletcher နှင့် Center for Cognitive Studies ၏ တွဲဖက်ဒါရိုက်တာဖြစ်သည် ။ 

Dennett သည် ရူသာဖို့ဒ် Rutherford ဂျာနယ် အယ်ဒီတာ ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးဖြစ်ပြီး The Clergy Project  ကို ပူးတွဲနည်ထောင်သူလည်း ဖြစ်သည်။

Atheism ဘုရားမဲ့ဝါဒီ နှင့် Secularist လောကဝါဒီ တစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ကြပြီး ဘုရားမဲ့ဝါဒသစ် New Atheism ၏ ဦးဆောင်သူများထဲမှ တစ်ဦး အဖြစ် Richard Dawkins ၊ Sam Harris ၊ Christopher Hitchens တို့နှင့်အတူ ရည်ညွှန်းပြောဆိုကြသည်။

"အနှစ်သာရတွေကို မေ့ထားလိုက်ပါ။"

ဒဿနပညာရှင်  Dennett က 

ခေတ်သစ်ဒဿနပညာရှင်များသည် ၎င်းတို့၏နယ်ပယ်များတွင် တော်လှန်သောတိုးတက်မှုများပြုလုပ်လိုပါက သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့် ပိုမိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်ပုံအကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒဿနိကဗေဒနှင့် သိပ္ပံပညာသည် အမြဲတစေ တွဲ၍မဖြစ်ပါ။ ဒါက ဘာကြောင့် ပြောင်းသင့်တာလဲ။ 

Tufts University မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ပါမောက္ခ Daniel Dennett ကယနေ့ခေတ် ဒဿနပညာရှင် အများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ လိုက်စားမှုတွင် အထီးကျန်ဆန်လွန်းပြီး ခေတ်သစ်သိပ္ပံပညာ၏ တိုးတက်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းမပြုဘဲ ၎င်းတို့၏ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေးကို ခေတ်ဟောင်း ဒဿနိကဗေဒ အယူအဆများထံ သက်သက် အပ်နှံထားသောကြောင့် ရှင်းပြသည်။ 

သိပ္ပံနည်းကျ အောင်မြင်မှုအသစ်တိုင်းနဲ့ လက်တွေ့ဘဝအပေါ် နားလည်မှု တိုးလာတယ်ဆိုရင်၊ ဒဿနတွေးခေါ်မှုဟာ အဲဒါနဲ့ တွဲပြီး မဖွံ့ဖြိုးသင့်ဘူးလား။ 

Dennett သည် ဒဿနိကပညာရှင်အဖြစ် သူ့ကိုယ်ပိုင်ခရီးတွင် သူဖြတ်သန်းခဲ့သည့် ခေတ်လေးခုကို ဖော်ပြသည်- 

ဂန္တဝင်ဒဿနိကဗေဒ၊ 

ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီ၊ 

meetic သီအိုရီနှင့် 

ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ရပ်တည်ချက်တို့ကို ဖော်ပြသည်။ 

အဆင့်တစ်ခုစီတွင် သူ၏အမြင်နှင့် နားလည်မှုကို နက်ရှိုင်းစေကာ ဒဿနိကပညာရှင်တစ်ဦးအဖြစ် သူ၏ကိုယ်ပိုင်ခရီးကို ကြွယ်ဝစေပြီး ဒဿနိကဗေဒကို မှန်ကန်စွာအသုံးပြုသည့်အခါတွင် ကျွန်ုပ်တို့အား လူသားတို့၏အပြုအမူကို နားလည်နိုင်ပုံကို သူ၏ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုတို့ကို ဖြည့်တင်းပေးပါသည်။

Dennett ၏အဓိကသော့ချက်မှာ ဒဿနပညာရှင်များသည် ၎င်းတို့၏နည်းစနစ်များကို ပြန်လည်အကဲဖြတ်ရန် တောင်းဆိုချက်ဖြစ်ပြီး ခေတ်သစ်တွေးခေါ်ရှင်များအား သိပ္ပံနည်းကျရှာဖွေတွေ့ရှိမှုအသစ်များမှ ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများကို လက်ခံယုံကြည်ရန် တောင်းဆိုချက်ဖြစ်သည်။

 ဒဿနပညာရှင်များ၏ ဖြစ်တည်မှုနှင့် သီအိုရီဆိုင်ရာ အမြင်များကို သိပ္ပံပညာရှင်များ၏ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုနှင့် အထောက်အထားဆိုင်ရာ ရှုထောင့်များနှင့် ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ကမ္ဘာကြီးကို အပြည့်အဝနှင့် တိကျစွာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် လွန်ခဲ့သော နှစ်ရာပေါင်းများစွာကတည်းက ကျွန်ုပ်တို့၏ဉာဏ ဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဲဒဿနိက အတွေးအခေါ်များကို စတင်ခဲ့သော မေးခွန်းများကို စတင်ဖြေဆိုနိုင်ပေမည်ဖြစ်သည် ဟု သူ၏ ဆောင်းပါးတွင် ဖော်ပြထားသည်။

April 12 2024 

#Amm #Aimm

#AungMyoMyint