အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ် စစ်သွေးကြွများ ကြား စစ်ပွဲ ဖြစ်ရခြင်းအကြောင်း

2021 ခုနှစ် မေလ 10 ရက် စနေနေ့တွင် အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ်စစ်သွေးကြွများသည် ဒုံးကျည်ပစ်ခတ်မှုနှင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အပြန်အလှန်စတင်ခဲ့ပြီး 2014 ခုနှစ်နောက်ပိုင်း နှစ်ဘက်ကြား အကြမ်းဖက်မှုများ အဆိုးရွားဆုံး တိုးလာခဲ့သည်။ ဂျေရုဆလင်တွင် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ကြား တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာပြီးနောက် တစ်ပတ်အကြာတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ စတင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ Sheikh Jarrah ရပ်ကွက်မှ ပါလက်စတိုင်းမိသားစုအများအပြားကို နှင်ထုတ်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ နှင်ထုတ်ခြင်းအစီအစဉ်သည် မြေယာပိုင်ဆိုင်မှုကို တောင်းဆိုသည့် ပါလက်စတိုင်းနေထိုင်သူများနှင့် ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူများကြား ကာလရှည်ကြာ တရားဝင် အငြင်းပွားမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။ ဒီအမှုဟာ နိုင်ငံတကာရဲ့ အာရုံစိုက်မှုကို ခံခဲ့ရပြီး ပါလက်စတိုင်းနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ အများအပြားက ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ နှင်ထုတ်မှုအပေါ် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုများကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အစ္စလမ်ဘာသာ၏ အမြင့်မြတ်ဆုံးနေရာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် Al-Aqsa ဗလီဝင်းကို အစ္စရေးရဲတပ်ဖွဲ့က မေလ ၇ ရက်တွင် ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်။ စီးနင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်း ရာနှင့်ချီ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး မွတ်ဆလင်ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း ဒေါသထွက်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ဂါဇာကမ်းမြှောင်ကို ထိန်းချုပ်ထားသည့် အစ္စလာမ္မစ် စစ်သွေးကြွအဖွဲ့ ဟားမတ်စ်က အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဒုံးကျည်ဖြင့် ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ အစ္စရေးက ဂါဇာကမ်းမြောင်ကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ တုံ့ပြန်ခဲ့ပြီး နှစ်ဘက် အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါ အကြမ်းဖက်မှုကြောင့် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ နှစ်ဦးစလုံး လူဒါဇင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး ထောင်နှင့်ချီသော အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ အခြေအနေတွေ အပြည့်အ၀ စစ်ပွဲအဖြစ် တိုးလာနိုင်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက သတိပေးထားပါတယ်။ ပဋိပက္ခတွေရဲ့ နောက်ခံအကြောင်းအရင်းတွေက ဘာတွေလဲ။ အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းကြား ပဋိပက္ခသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အရှည်ကြာဆုံးနှင့် အရှုပ်ထွေးဆုံးသော ပဋိပက္ခများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်း၏ဗြိတိသျှလုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ထူထောင်သောအခါ 20 ရာစုအစောပိုင်းတွင်၎င်း၏အမြစ်များရှိသည်။ ဗြိတိသျှလုပ်ပိုင်ခွင့်သည် 1920 ခုနှစ်မှ 1948 ခုနှစ်အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သော ပါလက်စတိုင်းအပေါ် ဗြိတိသျှတို့ အုပ်စိုးသည့် ကာလဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ဥရောပမှ ရွှေ့ပြောင်းဝင်ရောက်လာမှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်း၏ ဂျူးလူဦးရေ သိသိသာသာ တိုးလာခဲ့သည်။ 1947 ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂသည် ပါလက်စတိုင်းအား ပြည်နယ်နှစ်ခုဖြစ်သော ဂျူးလူမျိုးတစ်ခုနှင့် အာရပ်နိုင်ငံအဖြစ် ပိုင်းခြားရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအစီအစဉ်ကို ဂျူးအသိုက်အဝန်းက လက်ခံခဲ့သော်လည်း အာရပ်အသိုင်းအဝိုင်းက ပယ်ချခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် အစ္စရေး၏ လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်းကို ကြေငြာခဲ့ပြီး အာရပ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂ ခွဲထွက်ရေး အစီအစဉ်အရ အစ္စရေးက ခွဲဝေချထားပေးသော နယ်မြေအများစုကို ထိန်းချုပ်ကာ စစ်ပွဲပြီးဆုံးခဲ့သည်။ စစ်ပွဲအတွင်း ပါလက်စတိုင်း ထောင်ပေါင်းများစွာ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး အများအပြားသည် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံများတွင် ဒုက္ခသည်များ ဖြစ်လာခဲ့ကြသည်။ ပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်အရေးသည် ပဋိပက္ခအတွင်း အဓိကပြဿနာများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းတို့က အစ္စရေးရှိ ယခင်နေရပ်များသို့ ဒုက္ခသည်များ ပြန်လည်နေထိုင်ခွင့်ကို တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ အစ္စရေးက ၎င်း၏ ဂျူးအထောက်အထားကို ခြိမ်းခြောက်မည်ဟု ငြင်းဆိုကာ ယင်းတောင်းဆိုမှုကို ပယ်ချခဲ့သည်။ ပဋိပက္ခတွင် နောက်ထပ်အဓိကပြဿနာမှာ ဂျေရုဆလင်၏ အခြေအနေဖြစ်သည်။ အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းနှစ်ဦးစလုံးက ဂျေရုဆလင်ကို ၎င်းတို့၏ မြို့တော်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။ အစ္စရေးက တစ်မြို့လုံးကို ထိန်းချုပ်ထားပေမယ့် ပါလက်စတိုင်းတွေက အရှေ့ဂျေရုဆလင်ကို သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံတော်ရဲ့ မြို့တော်အဖြစ် တောင်းဆိုကြပါတယ်။ အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ကြား ပဋိပက္ခသည် နှစ်ဖက်စလုံးတွင် အကြမ်းဖက်မှုနှင့် သွေးထွက်သံယိုများဖြင့် အမှတ်အသားပြုထားသည်။ စစ်ပွဲတွေ၊ အုံကြွမှုတွေနဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ အများအပြားရှိခဲ့ပါတယ်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့ကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ညှိနှိုင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုများစွာ ရှိခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဤကြိုးပမ်းမှုများမှာ မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာ ဘယ်လိုရှိလဲ။ အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းကြား ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာဟာ လက်ရှိအချိန်မှာ မှုန်ဝါးနေပါတယ်။ နှစ်ဘက်စလုံးသည် ပဋိပက္ခ၏ အဓိကပြဿနာများအပေါ် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ကွဲလွဲနေပြီး ၎င်းတို့ကြားတွင် ယုံကြည်မှု နည်းပါးသည်။ မကြာသေးမီက ဖြစ်ပွားခဲ့သော အကြမ်းဖက်မှုများသည် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ပိုမိုထိခိုက်စေခဲ့ပြီး နှစ်ဖက်ရှေ့ဆက်ရန် မည်သို့လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ကို မရှင်းလင်းပေ။ သို့သော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးရနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်သူအချို့လည်း ရှိနေသေးသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးက အပေးအယူလုပ်ရန် လိုအပ်ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းသည် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် ပိုမိုတက်ကြွသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ၎င်းတို့က ငြင်းခုံကြသည်။ အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းတို့ကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ရနိုင်မလား။ သို့သော်လည်း လက်ရှိအခြေအနေသည် ရေရှည်တည်တံ့ခြင်းမရှိကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိရပြီး ပဋိပက္ခအတွက် အဖြေရှာရန် လိုအပ်နေပါသည်။

Photo - Sky News